Sabtu, 22 Januari 2011

dakwah 'sifat zindiq'


SIFAT ZINDIQIYAH SANGET MBEBAYANI TUMRAPING PAUGERAN AGAMI ISLAM





Jama’ah rahimakumullah                               
 Kanthi niyat ikhlas ing salebeting manah, karana sinurung sesanti madhep, marep, lan mantep dhedhepe dhateng ngarsaning Gusti Allah, inggih jalaran nugraha ingkang kaparingaken tumanduk dhateng kita sami awujud kesarasan jasmaniyah lan rokhaniyah. Satemah  dinten puniki saged makempal wonten ing papan mriki. Inggih amargi tansah sinongsongan rahmat saha barakahing Gusti Allah ingkang maha Wikan lan asifat Rabbul alamin, angopeni saha angayomi sedaya ngalam. Semanten ugi mangga kita sami atur pisungsung dhumateng Rasul Muhammad SAW, mugiya shalawat saha salam katetepna dhumateng panjenenganipun kanthi pangajab amrih paring syafa’at nalika umatipun mangke wangsul ing ngalam akhir.
Jama’ah rahimakumullah                                    
 Ing kalodhangan puniki, keparenga kula ngaturaken pangertosan tembung “zindiq” ingkang asring kepireng ing pangaosan-pangaosan punapa dene wonten ing serat-seratan babagan ilmu tauhid utawi ing tarikh islam.
Zindiq dipun terjemahaken kaliyan tiyang ingkang ngaken ngrasuk agami islam, nanging gadhah niyat badhe ngrisak paugeraning Islam kanthi samudana. Liripun boten mawi kekerasan (agal) nanging kanthi alus. Tumapak wonten ing tembung utawi ing pakarti. Kados dene ing sastra jawi  “dom sumurup ing banyu” utawi ukara “kenoa iwake aja nganti buthek banyune”.
Para jama’ah sampun wuninga bilih dom / jarum punika barang ingkang alit sanget wujudipun. Nanging menawi mlebet ing toya saged mbebayani. Kamangka rekaos dipun padosi. Dene mina tirta, menawi saged kapendhet (dipun entasaken) kok boten buthek toyanipun, ateges paraga ingkang makarya punika julig sanget pakartinipun. Punika nggambaraken bilih kaum zindiq mila gadhah niyat badhe ngrisak agami Islam kanthi petangan-petangan mateng (terencana, tersusun, terarah, lan terpadu).

Jama’ah rahimakumullah                                
Ing babagan paham zindiq wau ngajeng, menawi kajumbuhaken kaliyan kawontenan jamaan samangke boten tebih saking kasunyatan. Kedadosan-kedadosan ing saklebet ing negari RI menapa dene ing njaban rangkah ingkang wujud gegeran utawi udreg-udregan ngantos nuwuhaken raja pati, pedhoting raos kekadhangan (silaturahmi) saha kiranging suba sita, icaling raos wiragi, sampun tumapak ngembyah ing madyaning bebrayan agung. Paraga ingkang tumindak saperangan nyanggemi agami Islam.
Sedaya wau karana janma manungsa ingkang ulah lan kridhanipun sampun boten netepi jejering khalifah, nunten gampil sanget ndamel risaking sunnatullah. Kedahipun khalifah punika nggadhahi tanggel jawab tumraping kelestarian alam, njagi katentremaning jagad kanthi nyambet silaturahim dhumateng sedaya titah.  Ananging margi kenging bujuk rayu makhluk ingkang sinebat syetan  (saking jin utawi manungsa) nunthen kathah sanget khalifah ingkang minger saking bebener menceng kiblatipun. Gampil danget ngumbar pangandikan kanthi sanepa “kunthul diunekake dhandhang, dene dhandhang diunekake kunthul”. Liripun gampil ngendika goroh tuwin nggampilaken nalar. Leres dipun anggap lepat, dene ingkang lepat malah dipun leresaken. Inggih sikep-sikap makaten punika ingkang damel risaking sunatullah. Gegeran boten kendhat mahanani pedhoting kekadangan, risaking kala mangsa tuwuhing watak brangasan lan sesongaran kanthi ngediraken panguwaos saha kekiyatan material.
  Jama’ah rahimakumullah                                   
Kawontenan mekaten wau sampun dipun pertelakaken dening Gusti Allah kanthi firmanipun ing kitab suci Al-Qur’an surat Muhammad ayat 22-23




Jawanipun : Apa kira-kira yen sira darbe panguwasa mbanjur sira bakal gawe rusak ing salumahing bumi lan medhot tali kekadhangan. Ya wong-wong kang kaya mangkono iku dilaknati dening Gusti Allah, dibudhegake talingane, lan diwutaake mripate”.
Kocap jaman sakmangke sifat-sifat zindiqiyah sampun wradin dumugi sedaya lapisan masyarakat. Boten namung mapan ing masyarakat awon kemawon, kepara malah sampun dumugi ing tataran nginggil. Ingkang sinebat guru bangsa, budayawan, ulama, pejabat negara, sipil, menapa dene militer, saperangan sampun kapencokan. Jumbuh kaliyan kawontenan menawi dipun tingali ing tata lahir, saged dipun pendhet tuladhanipun ; NKRI ingkang rumiyin sampun mapan lan tumata, sapunika kaancam pecah kanthi wonten gerakan-gerakan sparatisme. GAM ing propinsi Aceh, GPM ing Papua, RMS ing Maluku. Kejahatan-kejahatan lokal ingkang damel tintriming masyarakat. Pemboman-pemboman silih berganti lan sakpiturutipun. Sedaya wau bebasan penyakit ingkang rekaos dipun obati (mardlon mulaziman) ugi rekaos dipun teliti.
Ing babagan kabudayan wonten kemawon kedadosan-kedadosan ingkang ketingalipun kaanggep limrah ing tata lahir, kamangka yektosipun nyempyok-nyempyok bebaya tumrap jejering paugeran agami. Kados wonten pemanggih bilih bisnis punika ngalalaken sedaya cara kanthi dhasar pados tedha. Etika saha moral dipun kiwakaken waton sinengkuyung ing ngakathah.  

Upacara-upacara perkawinan ing sinetron limrah dipun leksanakaken, supados ketingal asli sarta runtut ceritanipun. Upacara perkawinan dipun leksanakaken komplit kados dene upacara perkawinan resmi. Wonten calon temanten kekalihipun, wonten ugi wali, saksi. Ingkang nikahaken kyai penghulu ngagem busana khas kados leres-leres penghulu. Kepara malah langkung sampurna. Kamangka wonten ing paugeran Islam, bilih wonten tiyang perkawis ingkang kangge dolanan dados leres, yen tenan-tenan ngiyataken leresipun. Inggih punika nikah, talaq, lan rujuk. Lajeng kados pundi hukumipun perkawinan ing sinetron menapa dene talaq ing sinetron. Sinten ingkang mikul tanggel jawab dhawahing dosa ing dolanan punika ?
 Jama’ah rahimakumullah                              
 Kasunyatan ingkang lumampah ing jaman samangke mliginipun babagan jejeging ngadil. Ketingalipun dereng saged tumindak kanthi sae, “bak mendirikan benang basah”. Paraga ingkang gadhah perkawis ing pengadilan boten pados pundi ingkang leres lan pundi ingkang lepat. Ananging ngupadi menang utawi kalah. Ucapan-ucapan goroh, sumpah palsu, kesaksian palsu, kados-kados limrah katindakaken. Kamangka wonten ing hukum agami Islam lampah makaten wau kalebet dosa ingkang ageng.
Mangga kita sami memahami hadist riwayat Muttafaq ‘Alaih saking sahabat Abu Bakrah Nufai’ bin Al Harits kacuplik ing ngandhap puniki



 
Jawinipun :  “Bersabda Rasulullah SAW : “Apa gelem yen sliramu kabeh ndak paringi keterangan babagan kang mahanani dosa gedhe ?”. Para sahabat matur, “Inggih Rasulullah”.  “Musyrik marang Gusti Allah SWT, lan duraka marang wong tuwamu sakeloron, ucapan goroh, lan kesaksian palsu.
 Jama’ah rahimakumullah                            
 Samangke kathah sanget paraga ingkang mberot saking tatanan mapan. Tindak tanduk anarkis, nggega karepipun piyambak. Ngudhal-udhal tatanan, dipun padosi ingkang cocok lan damel keuntungan slira pribadi. Mbalela dhateng peraturan ingkang kaanggep damel rugi. Cekak gampilipun waton sulaya. Asbun waton benten kaliyan pemanggihipun ngasanes supados kaanggep dados pahlawan. Matak aji mumpung jalaran kagungan kalenggahan saha panguwaos. Gampil miyak wadining ngasanes kanthi blak-blakan nuding kalepatanipun. Tudingan sun manyusun pundi mangke ingkang cocok.
Saweneh paraga wonten ingkang srakah numpuk bandha. Mbobol bank ing pundi-pundi lajeng geblas kesah dhateng luar negeri rekaos dipun lacak. Negari dipun damel rugi satemah utang luar negeri numpuk meh-meh boten kangkat.
 Jama’ah rahimakumullah                               
Goteking ngakathah jaman samangke sinebat jaman reformasi total. Salah satunggal cirinipun keterbukaan (transparansi) saha kebebasan. Yektosipun kalih perkawis punika kangge bangsa ingkang dereng mateng pikiranipun saged nuwuhaken pakarti saha pakaryan ingkang kebablasen. Menawi kirang dipun sandhet utawi dipun kendhaleni saged tumuju dhateng anarkhi lan kehancuran, jalaran sinengkuyung dening ngakathah. Kita sami sampun mangertos bilih ingkang sinebat kelompok massa punika kempalaning paraga ingkang benten-benten watakipun. Saperangan paraga sae, nanging saperangan suwalikipun. Kathah paraga ingkang nimbrung tujuwanipun sampun benten kaliyan ancas ing sakawit. Nunten salin bubuh lan salah kedaden. Damel risak, njarah-rayah karana tuwuh watak zindiqiyah.
Mangga dipun pahami firman Allah sinerat wonten surat Ar-Ra’ad ayat 25:



 
Jawanipun : “Wong-wong kang padha ngrusak janji Allah sakwise di ikrarake kanthi teguh lan padha medhot marang apa wae kang diperintahake supaya sambung lan padha gawe rusak ana ing bumi, wong-wong kang kaya mangkono iku antuk kutukan (laknat) lan kanggo wong-wong mau antuk panggonan kang ala (jahannam ).
  Jama’ah rahimakumullah                                  
 Kangge panutuping dakwah punika, kasuwun sagung para jama’ah nebihi watak-watak zindiq, ingkang yektos-yektos damel risaking paugeran. Tundhanipun damel crah lan congkrah tumraping kekadangan, saha ageng dosanipun.
Mangga kita sami makarya saiyek saeka kapti, wekel manembah dhumateng Gusti Allah amrih rahmat saha barakahipun tumanduk dhateng kita sami, satemah manggih karaharjan ing donya punapa dene wonten ing akherat mangkenipun. Sedaya wau saged kaleksanan jer sedaya kawulaning Pangeran Ingkang Murbeng Dumadi guyub rukun, mat sinamatan, mong kinemongan, jalaran tansah emut kaliyan pangandikanipun Rasulullah SAW bilih Gusti Allah badhe paring pitulungan dhumateng sedaya kawulanipun, sauger  kawulanipun wau suka tetulung mring sesami.

Mugiya lampah utami tansah sinandhang dening kita sami, nglenggahi sarta nuhoni tumrap jejeging adil, saha njagi kedaling lesan, sampun ngantos micara ingkang kirang trep menggahing trapsila tuwin suba sita. Insya Allah kanthi mekaten wau Gusti Allah ingkang sifat rahman lan rahim badhe ngudaneni sedaya panyuwun. Amin ya rabbal ‘alamin.
 


DAFTAR PUSTAKA

Pimpinan Wilayah Dewan Masjid Indonesia. 2003. “Sifat Zindiqiyah Sanget Mbebayani Tumraping Paugeran Agami Islam”. Dalam Dakwah Islam, Oktober 2003. Yogyakarta.

drama 'untuk sahabat'


UNTUK SAHABAT
Empat sekawan itu selalu bersama-sama. Mereka adalah Sintya, Ambar, Tyo dan Tama. Sepulang sekolah mereka mengerjakan tugas bersama dan makan siang di warung mie ayam Mbak Esti yang sudah menjadi langganan. Seperti biasanya mereka selalu tambah dalam makan mie ayam kecuali Ambar.  Mereka bukanya segera mengerjakan tugas tetapi malah berlama-lama ngobrol sambil makan.
01.               Ambar  : Ayoo…buruan kita ngerjain tugas! (jengkel sendiri sambil melihat mereka     makan mie ayam)
02.   Sintya          : Sebentar…!
03. Ambar        : Aduh….kalian ini dasar gendut! Hobbinya cuma makan saja. Jangan-jangan dalam    pikiran kalian hanya makan saja.
04.   Tama         : Hahahahahahahahahahahahahaha….
05.   Ambar       :  Huft…menyebalkan.

                Setelah itu mereka pulang ke rumah Sintya untuk mengerjakan tugas. Di sela-sela mereka mengerjakan  tugas, mereka berencana untuk pergi ke Prambanan untuk jalan-jalan dan bernarsis-narsis ria.

06.   Sintya     : Kita ke Prambanan yuk jalan-jalan.
07.   Ambar    : Boleh aja. Kita narsis-narsisan.
08.   Tyo        : Ih, masa’ cuma narsis aja.
09.   Tama      : Aah….kamu juga doyan narsis, kok.
10.   Tyo        : Iya juga sih. Hahaha
11.   Sintya     : Hu….dasar
12.   Tama      : Narsis gak apa-apa dong. Terus upload di facebook.
13.   Ambar    : So pasti….
14.   Tyo        : Terus habis dari Prambanan kita mau kemana ?
15.   Tama      : Ke Malioboro aja…
16.   Sintya     : Ngikut aja lah aku….
17.   Ambar    : Boleh….boleh…

                Setelah tiba hari yang ditentukan, mereka berkumpul di rumah Tama.

18.   Tyo        : Kita mau kemana dulu nih?
19.   Sintya     : Gimana kalau ke Malioboro dulu?
20.   Tama      : Ayo ke Prambanan dulu aja?
21.   Ambar    : Yaudah…ayo ke Prambanan aja.
22.   Sintya     : Okelah kalo begitu.

                Akhirnya mereka berangkat ke Prambanan dan bernarsis ria. Setelah itu mereka membeli es buah yang sepertinya enak karena hawanya panas sekali.

23.   Tama      : Panas ni…Gimana kalau kita beli es buah dulu ?
24.   Sintya     : Tapi…..Pake’ uang mu yaaa….?
25.   Tyo        : Iya, sekali-kali lah kamu traktir kita. Haha…
26.   Ambar    : Ayolah…Pliiiis…..
27.   Tama      : Ah kalian. Kalau merayu selalu aja gitu. Tapi…okedeh
28.   Ambar    : Yes…

                         Setelah hilang rasa hausnya, mereka melanjutkan perjalanan ke Malioboro untuk makan siang di salah satu warung di Malioboro.

29.   Ambar    : Habis ini langsung pulang aja yuk..
30.   Tyo        : Iya, udah capek nih…
31.   Tama      : O iya…Aku belum buat laporan praktikum kimia !
32.   Sintya     : Kebiasaan deh. Aku belum nyuci baju.
33.   Ambar    : Ah sudahlah…banyak alasan. Langsung pulang saja.
34.   Tyo         : Iya, tapi makan dulu.
35.   Tama      : Siiiip,….

                Mereka langsung pulang karena mereka telah capek dan hari sudah sore. Pada saat di jalan, tanpa disangka-sangka, Tama mengendarai motornya dengan kencang karena dia emosi dan capek. Tama ingin mendahului motor lain, namun motornya malah terserempet mobil, dan Tama lepas kendali lalu menabrak motor yang ada di depannya. Ambar pingsan. Lalu mereka segera ditolong oleh orang-orang dan dibawa ke rumah sakit terdekat. Tyo dan Sintya segera menghubungi orang tua Tama dan Ambar. Mereka juga menunggu di rumah sakit.

36.   Sintya     : Aku takut orang tua Ambar akan marah.
37.   Tyo        : Aku juga tidak menyangka akan jadi seperti ini kejadiannya.
38.   Sintya     : Kita tunggu saja orang tuanya. Kita jelaskan semuanya supaya mereka bisa
                          memakluminya.
39.   Tyo        : lhoh…itu Tama…
40.   Sintya     : Ayo kita ke sana.
41.   Tyo        : Ambar mana ?
42.   Tama      : Dia belum sadar. Dia masih parah. Tapi aku tidak apa-apa.
43.   Tyo         : Aku tidak tanya kondisi kamu !
44.   Tama      : lhoh…kok malah kamu yang emosi ?
45.   Tyo         : Secara, kamu gak hati-hati dan menyebabkan Ambar sampai kayak gini !
46.   Sintya     : Kamu gak merasa bersalah ya ? Kamu gak kasihan sama Ambar ?
47.   Tama      : Oke,….aku memang salah…aku minta maaf.
48.   Sintya     : Maaf ? cukup hanya minta maaf saja ? hah ?
49.   Tyo        : Tanggung jawab !
50.   Tama      : Iya, aku pasti akan tanggung jawab.
51.   Tyo         : Buktikan…gak cuma omong doang !
52.   Sintya     : Kamu juga ntar jelasin ke orang tua Ambar. Akui kesalahan mu !
53.   Tama      : Argh !! Kenapa kalian malah menjadi dendam dengan ku ? Kalian tidak
                          membantuku tapi malah kalian membuat masalah ini menjadi tambah runyam !
54.   Sintya     : Runyam ? Ini semua juga karena kamu yang egois !
55.   Tyo        : Dasar egois ! (pergi ke luar)
56.   Sintya     : Aku benci sama kamu !!! (keluar)

       Tama hanya bisa bisa terdiam dan menunggu dokter di ruang tunggu sambil menunggu orang tua Ambar. Saat itu, pikiran Tama menjadi tak karuan. Tak lama kemudian, Orang tua Ambar datang dan Tama menjelaskan semuanya. Setelah semuanya beres, Ambar ditunggu oleh orang tuanya dan Tama pulang ke rumah. Tama sudah berusaha untuk menghubungi Sintya dan Tyo, namun tak ada respon dari mereka.
       Paginya, Tama berangkat siang, hampir bel sekolah berbunyi. Tama menghampiri Tyo dan Sintya yang sedang belajar.

57.   Sintya     : Ngapain kamu ?
58.   Tyo        : Bagaimana keadaan Ambar ? (berbicara pada Tama tanpa melihat ke arah Tama)
59.   Tama      : Aku belum tau kelanjutan kondisi dia.
60.   Sintya     : Kenapa kamu tidak menegok dia ?
61.   Tama      : Kan harus sekolah dulu
62.   Tyo        : O……
63.   Sintya     : Ehmmm….Tyo…ntar kita jenguk  Ambar  yuk !
64.   Tyo         : Pulang sekolah nanti kan ? Okedeeeh….
65.   Tama      : Ehm…Aku ikut.
66.   Sintya     : (diam)
67.   Tyo         : (diam)
68.   Sintya     : Kita mau kasih oleh-oleh apa sama Ambar?
69.   Tyo        : Buah dan roti aja cukup kan ?
70.   Sintya     : Oke deeh…

       Tama dicuekin oleh Sintya dan Tyo, Tama juga hanya bisa diam sendiri, murung dan merasa bersalah. Akhirnya, sepulang sekolah Tyo dan Sintya menjenguk Ambar. Di sana ada orang tua Ambar dan mereka mendengarkan penjelasan orang tua Ambar. Ternyata ginjal Ambar rusak ,  harus cuci darah dan harus segera diganti ginjalnya. Sekarang Orang tua Ambar sedang bingung  mencari donor ginjal. Tak disangka Tama menguping pembicaraan mereka dari belakang.
       Sehari kemudian Sintya dan Tyo telah mendapatkan kabar dari Orang tua Ambar bahwa Ambar telah mendapat donor ginjal. Tetapi orang yang mendonorkan ginjal tersebut tidak mau menyebutkan identitasnya.

71.   Sintya     : Untunglah Ambar segera mendapatkan donor ginjal.
72.   Tyo        : Ya udah sekarang kita tunggu saja perkembangannya.
73.   Sintya     : Itu kenapa Tama terlihat pucat, gak seperti biasanya?
74.   Tyo        : Udahlah biarin saja memang mukanya kaya gitu!
75.   Sintya     : Tama, kamu kenapa?
76.   Tama      : Gak apa-apa, yang penting Ambar sudah sehat.
77.   Sintya     : Ngapain kamu nyebut-nyebut nama Ambar?
78.   Tyo         : Emangnya kamu tanggung jawab sama Ambar?
79.   Sintya     : Kamu itu munafik! Katanya mau tanggung jawab sama Ambar ternyata kamu gak
                  peduli sama dia!
80.   Tama      : Iya.. Aku memang munafik, aku memang tidak tanggung jawab.Terserah apa kata
                 kalian, maaf aku tidak pantas jadi sahabat kalian (keluar dari kelas).
81.   Sintya     : Udahlah biarin aja (melihat ambar berjalan dari kejauhan).
                Loh itu kan  Ambar?
82.   Tyo         : Hey Ambar!!!
83.   Ambar    : Hallo semua..mana Tama?
84.   Sintya     : Ngapain kamu nyari Tama?
85.   Ambar    : Aku mau ngomong sesuatu sama Tama.Tapi…. kenapa kalian terlihat benci
                sama Tama?
86.   Tyo         : Mana urusan!!!!! (kesal).
87.   Ambar    : Kok kalian jadi aneh?
88.   Sintya     : Justru Tama yang aneh!!
89.   Ambar    : Aneh kenapa.?? Aku malah nggak tau apa yang kalian yang yang maksut. Kalian
                 tunggu di sini.

       Akhirnya Ambar mencari Tama dan setelah ketemu mereka berkumpul berempat dan mereka berdiskusi  masalah yang terjadi.   

90.   Ambar    :  Sudah…sekarang jelasin apa yang terjadi sesungguhnya hingga kalian menjadi
                 ribut seperti ini.
91.   Tama      : Sudahlah Ambar, ini semua tidaklah penting. Kamu jangan banyak pikiran dulu.
                 Yang  penting kamu sudah sehat kembali. Kita semua ikut senang.
92.   Ambar    : Iya…ini semua karena kamu. Aku sangat terimakasih sama kamu Tama.
93.   Sintya     : Hah?? Kamu terima kasih sama Tama apa tidak salah?
94.   Tyo         : Dia kan sudah membuatmu sakit dan tidak bertanggung jawab.
95.   Ambar    : Bentar…kalian ini salah paham. Aku mau jelasin semua yang terjadi dengan
                kalian.
96.   Tama      : Tidak penting ! Mereka telah terlanjur benci dengan aku. Aku memang pantas
                untuk di benci.
97.   Ambar    : Tidak, Tama. Kamu jangan  begitu. Mereka hanya belum tahu apa yang terjadi.
98.   Tama      : Sudahlah tidak usah. Biarkan saja mereka seperti itu.
99.   Sintya     : Hah??? Kamu tuh terlalu mendramatisir keaadaan.
100.  Tyo         : Betul kata Sintya! Kamu pikir dengan kamu bilang seperti itu, aku akan
                          kasihan sama kamu ?
101. Ambar   : Sob…coba kalian sabar dan dengarkan penjelasanku terlebih dahulu.
102. Sintya    : Penjelasan apa lagi? Sudah jelas Tama salah !
103. Tama     : Aku memang salah ! Terserah apa kata kalian ! Kalian egois dan sok tau !
104.Sintya    : Kenapa kamu malah membalikkan keadaan ?
105. Tama     : Kenyataan, bukan keadaan !
106. Sintya    : (Menggebrak meja dengan keras)
                 TERSERAH !!!
                Sekarang jelaskan saja apa yang terjadi sehingga Ambar membela dirimu !
107. Tama     : Ehm….gak ada apa-apa !
108. Tyo         : Sok alim kamu !
109.Ambar   : udah,…Sekarang aku jelasin saja. Tama memang salah, telah membuat aku
               sakit. Tapi, dia bertanggung jawab sehingga dia mendonorkan 1 ginjal nya untuk aku !
110. Sintya, Tyo: (kaget dan hanya bisa terdiam)
111.  Ambar   : Itu alasannya mengapa aku selalu membela Tama karena dia sudah bertanggung
                          jawab.
112.Sintya    : Hah ? (bingung)
                         Nggak salah kamu ? kamu nggak bohong kan ?
113. Tyo         : Apa benar kamu yang mendonorkan 1 ginjal kamu untuk Ambar ?
114. Tama      : Iya.
115. Tyo         : O…bagus deh kalu begitu. Maaf aku buruk sangka padamu.
116. Sintya     : Aku juga sudah menganggap kamu buruk dan nggak tanggung jawab dengan
                          Ambar. Hm…. Aku juga minta maaf.
117.Tama     : Gak masalah. Yang penting Ambar sudah kembali seperti biasa.
118.Ambar   : Nah gitu dong. Akhirnya kalian damai lagi. Aku juga berterima kasih banget sama
                          Tama. Aku sayang kalian semua.
119.Tama     : Aku nggak ingin persahabatan kita rusak.
120.Tyo         : Kita sahabat sejati dan kita juga sudah berjanji untuk selalu bersama, apapun
                          yang terjadi.
121.Sintya    : Sahabat untuk selamanya. (menjulurkan tangan)
122.Tyo, Ambar, Tama : (ikut menjulurkan tangan)

       Happy ending for the last time. Friendship like chrysalis.




                        
Nama    : 1. Alifa Sintya G               (06)
        2. Bangun Sri H                (08)
        3. Niken Ambarwati         (14)
        4. Setyo Rahmat D           (21)

Kelas     : XI IPA 2